Nguyên nhân ung thư gan là gì? Giải đáp đến từ bác sĩ

Ung thư gan là một trong những loại ung thư đường tiêu hóa khá phổ biến. Vậy nguyên nhân ung thư gan là gì? Có những yếu tố nào làm tăng nguy cơ ung thư gan? Hiểu rõ các yếu tố nguy cơ gây bệnh sẽ giúp bạn nâng cao ý thức phòng bệnh từ sớm. Bài viết sau đây của Thạc sĩ, Bác sĩ Phan Lương Huy sẽ cung cấp cho bạn những thông tin về căn bệnh này, cũng như nguyên nhân gây ung thư gan. Chúng ta cùng tìm hiểu nhé!

Tổng quan về ung thư gan

1. Vai trò và chức năng của gan¹

Trước khi tìm hiểu về nguyên nhân ung thư gan, chúng ta hãy cùng tìm hiểu vai trò của gan cũng như bệnh ung thư gan là gì?

Trước tiên, gan là một cơ quan có kích thước bằng quả bóng nằm ở phần trên bên phải của bụng, nằm dưới cơ hoành và trên dạ dày. Gan có màu nâu đỏ, sờ vào có cảm giác giống như cao su. Bình thường chúng ta ít khi sờ được gan vì nó bị chắn bởi khung xương sườn dưới.

Gan có hai phần lớn, được gọi là thùy gan phải và thùy gan trái. Túi mật nằm ở dưới gan, với các bộ phận khác là tuyến tụy và ruột. Các cơ quan này làm việc cùng nhau để tiêu hóa, hấp thụ và xử lý thức ăn.

Công việc chính của gan là lọc các chất hấp thu từ đường tiêu hóa đi vào máu, trước khi chuyển đến các mô trong cơ thể. Gan cũng giải độc các chất hóa học và chuyển hóa thuốc. Gan còn tạo ra các protein quan trọng khác như các yếu tố đông máu và còn nhiều các chức năng khác.

2. Ung thư gan¹

Ung thư khi các tế bào phát triển ngoài tầm kiểm soát của cơ thể. Khi ung thư xảy ra ở gan được gọi là ung thư gan. Ung thư gan được chia thành 2 nhóm lớn:

• Ung thư gan nguyên phát: Loại ung thư này được hình thành ngay từ ban đầu tại gan. Trong đó, ung thư tế bào gan là loại ung thư gan nguyên phát phổ biến nhất. Các loại ung thư gan khác, có thể là ung thư ống mật (hay ung thư đường mật trong gan) và u nguyên bào gan. Những loại ung thư này ít phổ biến hơn nhiều.
• Ung thư gan thứ phát: Là do một ung thư nào đó đã có sẵn trước đó và di căn đến gan. Ví dụ như ung thư đại tràng, ung thư phổi, ung thư vú,…

3. Triệu chứng ung thư gan

Trong giai đoạn đầu, ung thư gan có thể không có các triệu chứng rõ ràng. Khi ung thư phát triển lớn hơn, có thể nhận thấy một hoặc nhiều triệu chứng phổ biến. Điều quan trọng cần nhớ là những triệu chứng kể sau cũng có thể do các tình trạng sức khỏe khác gây ra. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào trong đây, hãy đến cơ sở y tế để khám toàn diện.

Các biểu hiện, triệu chứng ung thư gan có thể bao gồm:²

• Đau, khó chịu ở vùng bụng trên bên phải.
• Hiện tượng cổ trướng (báng bụng).
• Khối cứng ở phía bên phải ngay dưới khung xương sườn.
• Đau gần xương bả vai phải hoặc ở lưng.
• Vàng da vàng mắt.
• Dễ bị bầm tím hoặc chảy máu.
• Cảm giác mệt mỏi, yếu ớt.
• Buồn nôn và nôn.
• Chán ăn, ăn không ngon.
• Giảm cân không rõ nguyên nhân.

Nguyên nhân ung thư gan

Mặc dù có một số yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư gan. Tuy nhiên, việc chính xác làm thế nào những yếu tố này có thể dẫn đến các tế bào gan bình thường trở thành ung thư chỉ được làm rõ một phần. Một số yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến DNA của các tế bào trong gan. Điều này có thể dẫn đến sự phát triển bất thường của tế bào và có thể hình thành ung thư.

DNA là chất hóa học trong tế bào mang gen kiểm soát cách thức hoạt động của tế bào. Chúng ta trông giống như cha mẹ của mình bởi vì chúng ta là tương tự các nguồn gốc DNA. Tuy nhiên, DNA ảnh hưởng nhiều hơn không chỉ ở vẻ bề ngoài của chúng ra.

Một số gen kiểm soát thời điểm tế bào phát triển, phân chia thành tế bào mới và chết đi:

• Các gen giúp tế bào phát triển, phân chia, duy trì sự sống được gọi là gen sinh ung thư.
• Các gen giữ cho sự phân chia tế bào được kiểm soát, sửa chữa lỗi trong DNA hoặc làm cho tế bào chết vào đúng thời điểm được gọi là gen ức chế khối u.

Vì vậy, ung thư gan có thể do thay đổi DNA (đột biến) làm kích hoạt gen sinh ung thư hoặc ức chế gen ức chế khối u. Một số yếu tố nguy cơ ảnh hưởng và làm thay đổi DNA bao gồm:²

1. Hóa chất độc hại

Nguyên nhân ung thư gan cũng có thể do tiếp xúc lâu dài với một số hóa chất độc hại. Một số hóa chất gây ung thư gan như aflatoxin được biết là làm hỏng DNA trong tế bào gan.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng aflatoxin có thể làm hỏng gen ức chế khối u TP53. Loại gen này thường hoạt động để ngăn chặn các tế bào phát triển quá mức. Hậu quả có thể dẫn đến sự tăng trưởng các tế bào bất thường và hình thành ung thư.

2. Virus viêm gan

Virus viêm gan cũng có thể thay đổi DNA khi chúng lây nhiễm sang các tế bào gan. Ở một số bệnh nhân, DNA của virus có thể tự chèn vào DNA của tế bào gan. Tại nơi này có thể kích hoạt các tế bào sinh ung thư.

Ung thư gan rõ ràng có nhiều nguyên nhân khác nhau và chắc chắn có nhiều gen khác nhau liên quan đến sự phát triển của nó. Tuy vậy, đôi khi ung thư gan vẫn xảy ra ở những người không có nguyên nhân ung thư gan rõ ràng.

Những đối tượng dễ mắc ung thư gan hơn

Những đối tượng dễ mắc bệnh là những người có các yếu tố nguy cơ làm tăng ung thư gan nguyên phát sau đây:¹

• Nhiễm virus HBV hoặc HCV mãn tính: Nhiễm virus viêm gan B hay viêm gan C mãn tính làm tăng nguy cơ ung thư gan.
• Xơ gan: Tình trạng này tiến triển và không thể nào lành lại gan, hậu quả hình thành mô sẹo trong gan và làm tăng khả năng phát triển ung thư gan.
• Một số bệnh gan di truyền: Bao gồm bệnh về huyết sắc tố và bệnh Wilson.
• Bệnh tiểu đường: Những người có rối loạn đường huyết có nguy cơ mắc ung thư gan cao hơn những người không mắc.
• Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu: Sự tích tụ chất béo trong gan làm tăng nguy cơ ung thư gan.
• Tiếp xúc với aflatoxin: Aflatoxin là chất độc do nấm mốc sinh ra trên cây trồng được bảo quản kém. Các loại cây trồng, chẳng hạn như ngũ cốc và các loại hạt. Nó có thể bị nhiễm độc tố aflatoxin và tạo ra sản phẩm chứa độc tố này.
• Uống rượu bia quá mức: Việc tiêu thụ nhiều hơn lượng rượu cho phép trong thời gian dài có thể dẫn đến tổn thương gan. Điều này làm gan không thể phục hồi và tăng nguy cơ ung thư gan.

Tầm soát ung thư gan

Ngoài việc biết được nguyên nhân ung thư gan và các yếu tố nguy cơ của nó. Việc áp dụng các yếu tố này vào tầm soát ung thư gan cũng nên được cân nhắc. Nếu bạn có bất kỳ các yếu tố nguy cơ nào làm tăng ung thư gan, hãy hỏi ý kiến bác sĩ về tần suất tầm soát ung thư gan. Điều này giúp các bác sĩ phát hiện sớm được tình trạng cũng như đưa ra những phương pháp điều trị kịp thời.

Tầm soát ung thư gan được khuyến cáo ở các nhóm nguy cơ:

• Viêm gan siêu vi B.
• Xơ gan không do viêm gan siêu vi B.

Tầm soát ung thư biểu mô tế bào gan (HCC) nên thực hiện với siêu âm và phối hợp với xét nghiệm chỉ dấu ung thư AFP. Bệnh nhân nên được tầm soát khoảng 6 tháng/lần.

Hy vọng bài viết trên đây đã giúp bạn biết được những nguyên nhân ung thư gan. Hiểu rõ nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ gây bệnh giúp bạn nâng cao ý thức phòng tránh bệnh từ sớm. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào về sức khỏe. Bạn hãy liên hệ với các bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời nhé!